akıllı diyet
Hastalıklarda beslenme
MİDE HASTALIKLARI
GASTRİTTE BESLENME
Gastrit mide duvarının mukozadan serozaya kadar olan iltihabi bir reaksiyonudur. Akut ve kronik olmak üzere iki grupta incelenir.
Akut gastrit genellikle midenin en sık görülen ve her yaş grubunda rastlanan türüdür. Midenin dinlenmesini sağlamak amacıyla yemekler az az sık sık yenmelidir. Yemekler çok sıcak ve çok soğuk olmamalıdır. Yavaş yenilmeli ve iyi çiğnenmelidir. Mideyi uyarmayan, tahriş etmeyen yiyecekler yenmelidir.
Kronik gastritte az posalı, uyarıcı olmayan besinler tüketilmelidir. Öğün sayısı artırılarak midenin birden dolması önlenmelidir. Çok sıcak ve çok soğuk besinler tüketilmemelidir. Gastritli kişilerin mide sıvılarında askorbik asit (C vitamini) düzeyi düşüktür. Bundan dolayı midede zamanla mide kanseri oluşumu görülebilmektedir. Bu nedenle gastritli kişiler her öğün C vitamini içeren sebze ve meyve tüketmelidirler.
PEPTİK ÜLSERDE BESLENME
Peptik ülser gastrointestinal kanalda asit ve pepsin içeren mide salgısı ile temas edebilen herhangi bir yerde mukozadan başlayan, sınırları belli doku kaybı ile karakterize akut veya kronik bir yaradır.
Yemek saatleri düzenli olarak belirli aralıklarla 3 ana öğün ve 3 ara öğün şeklinde sık ve küçük öğünler halinde olmalıdır.
Süt gastrik asit salgısını arttırıcı etkiye sahiptir. Ülserli kişiler sütü normal miktarlarda fakat yanında bir başka besinle tüketmelidirler.
Çinkonun yaraların iyileşmesinde rolü olduğundan ülseri de iyileştirici etkisi vardır. Ülserli kişinin diyeti çinko bakımından yeterli olmalıdır. Çinko içeren besinleri menümüzdeki ''Sağlıklı beslenme-mineraller'' bölümünden görebilirsiniz.
Antioksidan vitaminler (A,C,E vitaminleri) hücre membranlarını korumada önemlidir. Bu vitaminler yeterince alınmalıdır. Bu vitaminleri içeren besinleri de menümüzdeki ''Sağlıklı Beslenme-vitaminler'' bölümünden görebilirsiniz.
Tuz gastrik mukozayı olumsuz yönde etkilediği için normal oranlarda tüketilmeli, tuzlanmış, salamura besinler azaltılmalıdır.
Acı baharatlar mide mukozasında harabiyete neden olabilmektedir. Bu nedenle acı baharatlardan kaçınılmalıdır.
Kahvede bulunan kafein gastrik asit ve pepsin salınımını artırır, sindirim güçlüğüne neden olabilir. Bu nedenle çay ve kahve tüketimi azaltılmalıdır.
Alkol mukozal direnci azaltır, gastrik asit salgısını uyarır. Bu nedenle tüketilmemelidir.
Asitli meyve suları dispepsi (hazımsızlık) ve gastrik reflüye sebep olabileceğinden çok az tüketilmeli ya da tüketilmemelidir.
Ülserli hastaların uzun süre aç kalması mukozal direnci azaltır, bu nedenle uzun süre aç kalınmamalıdır.
DUMPİNG SENDROMUNDA BESLENME
Pilorun fonksiyonu bozulduğu için besinler birden, hızlı bir şekilde barsağın bir bölümü olan jejenuma geçer. Bu nedenle barsak damarları genişler, kan dolar, beyinde ise kanlanma azalır. Besinlerin iyice sindirilmeden barsağa geçmesi sonucu alerjik reaksiyonlar da görülür.
Yemekler 6 öğünde ve eşit miktarlarda, az az, sık sık yenmelidir. Diyet proteinden zengin olmalıdır. Basit karbonhidratlar azaltılır, kompleks karbonhidratlar arttırılır. Meyveler de basit şeker içerdiğinden fazla yenmemelidir. Basit ve kompleks karbonhidratlar için menümüzdeki ''Sağlıklı Beslenme-3 temel besin öğesi-karbonhidratlar'' bölümüne bakabilirsiniz.
Yemek sırasında sıvı alınmamalıdır. Yemeklerden 45 dakika önce ve sonra sıvı alınmalıdır.
Çok soğuk besinler uyarıcı olduğu için yenilmemelidir.
Yemek öncesi ve sonrası dinlenilmelidir.
REFLÜ ÖZOFAJİTTE BESLENME
Reflü özofajit, gastrik içeriğin özafagus (yemek borusu) içine kaçması sonucu yanma, regürjitasyon, göğüs ağrısı ve yutma güçlüğü ile karakterize bir hastalıktır.
Reflü sorunu yaşayan kişiler yemekten hemen sonra uzanıp yatmamalıdırlar. Yemekten en az 3-4 saat sonra yatılmalı ve yastık 20-25 cm yüksekliğinde olmalıdır.
Sigara içilmemelidir.
Diyet protein bakımından zengin olmalı, yağ ve yağlı besinler, koyu çay, kahve, çikolata, nane, soğan gibi besinler azaltılmalıdır.
Mide asidinin uyarılmasını önlemek için; acı baharatlar, karbonatlı içecekler, domates, turunçgiller, kahve, alkol, çok sıcak ve soğuk besinler tüketilmemelidir.
Mide gerilimini azaltmak için; öğünler an az 2 saat aralıklı olmalı, bir öğünde fazla yemek yenilmemeli, yemek yerken sıvı alımı azaltılmalı, sıvı öğün aralarında içilmelidir.
