akıllı diyet
Vitaminler
Suda çözünen vitaminler
FOLİK ASİT (FOLAT)
Yeşil yapraklı sebzelerde çok bulunduğundan, latincede yeşil yaprak anlamına gelen ''folium'' sözcüğünden ismini almıştır.
Isı, ışık ve oksidasyona çok duyarlıdır. Isı derecesinin artması ve ısıtma süresinin uzaması folik asit kaybına yol açar. Pişirme suyunun miktarı arttıkça kayıp çoktur. Pişirme suyunun atılması da kaybı artırır.
Kaynamış sütte folik asit kaybı %30'dur. Kaynama süresi uzadıkça kayıp artar. Izgara edilen etlerde kayıp yine %30 civarındadır. UHT sütlerde kayıp %5-10'dur.
Folik asit ne işe yarar?
Vücuttaki tüm biyolojik olaylarda görev alır. DNA oluşumu, aminoasit metabolizması, kan hücrelerinin yapımı ve hücre çoğalması için gerekli olmaktadır. Ayrıca bağışıklık sisteminde lenfositlerin işlevleri ve antikor oluşumu için de gereklidir.
Yetersiz alındığında ne olur?
Yetersizliğinde kansızlık (anemi) görülür. Folik asit yetersizliği anemisinde beyaz ve kırmızı kan hücrelerinin sayısı azalır. Kan hücrelerinden bazıları olgunlaşmadan dolaşıma geçer. Kemik iliğinin çalışması hızlanır. Buna makrositik anemi denir. Folik asit yetersizliğinde pellegraya benzer deri yaraları da görülebilir.
Gebe kadınlar ve çocuklarda yetersizliğinde megaloblastik anemi görülür. Folik asitten yetersiz beslenen gebe kadınların bebeklerinde sinir tüp bozukluğu hastalığı görülebilmektedir. DNA yapımı ve hücre bölünmesindeki rolü nedeniyle sakat doğumlara yol açabilir.
Folik asitten yetersiz beslenen bireylerin kanlarında homosistein miktarının yüksek olduğu , bunun da koroner kalp hastalığı için risk oluşturduğu bildirilmiştir.
Yetersizliğindeki belirtiler halsiz hissetme, kramplar, depresyon ve şizofreni şeklindedir.
Aşırı alındığında ne olur?
Aşırı alındığında deride kızarma, kabarma ve kaşıntıya ve alerjik bronş spazmlarına rastlanır.
Hangi besinlerde folik asit vardır?
Folik asitten en zengin besinler hayvansal kaynaklı olanlar ve yeşil yapraklı bitkilerdir. Karaciğer, böbrek, yürek gibi organ etleri ile kurubaklagiller, ceviz, badem ve ıspanakta bol miktarda bulunur. Lahana, karnabahar, marul, kabak, enginar, pancar, brokoli, bamya, portakal suyu gibi sebze ve meyvelerde ve kırmızı et, peynir ve yumurtada da vardır. Buğday embriyosu, tam buğday ekmeği ve pirinç de iyi folik asit kaynaklarıdır.
