Akıllı diyet

Mineraller

İYOT

İyot elzem iz elementlerden biridir. İyot, tiroid bezinden salgılanan ''triiyodotironin'' (T3) ve '' tiroksin'' (T4) hormonlarının bileşiminde bulunur. Bu hormonlar enerji metabolizmasında düzenleyici olarak görev almaktadır. Bu hormonların kandaki düzeyi hipofiz bezinden salgılanan TSH hormonuyla ayarlanır.

Yiyecekler suda pişirilip, pişme suyu atıldığı zaman fazla miktarda iyot kaybı olmaktadır.

İyot ne işe yarar?

İyot, tiroid hormonlarının yapısına girer ve enerji metabolizmasını düzenler. Büyüme, gelişme , protein yapımı ve kemik gelişimi için gereklidir.

Yetersiz alındığında ne olur?

Yetersizliğinde endemik guatr ve kretinizm gibi sağlık sorunları oluşur.

Endemik guatr ; hava, su ve toprağında yetersiz iyot bulunan bölgelerde görülüp, tiroid bezinin genişlemesi ile seyreden bir hastalıktır. Boyunda iki küçük salgı bezi olarak bulunan tiroid bezlerinde tiroid hormonlarının oluşabilmesi için gerekli olan iyot yetersiz alındığında, bezler daha çok hormon üretmek için kendilerini büyütmek zorunda kalmakta ve guatr dediğimiz şişkinlik meydana gelmektedir. Genetik etmenler de bu hastalığın oluşumunda rol oynar. Kalıtım ve lahana (lahana,karalahana ve karnabaharda bulunan guatrojen iyotun vücutta kullanımını engeller) gibi guatr yapıcı ögelerin çok bulunduğu besinlerin aşırı alımı ile yetersiz ve dengesiz beslenme guatr hastalığının görülme oranını artırmaktadır. Bir kimsede guatr oluştuktan sonra iyotlu tuz kullanmanın bir etkisi yoktur. İyotlu tuz, hastalığın oluşmasını ve gelişmesini önlemektedir.

Kretinizm ; iyodu yetersiz alan annelerden doğan çocuklarda görülen bir hastalıktır. ''Nörolojik'' ve ''miksödemik'' olmak üzere iki tipi vardır. Nörolojik kretinizmde, mental(zihinsel) yetersizlik, spastik motor bozukluğu, kas erimesi, sağırlık, dilsizlik, konuşma güçlüğü ve öğrenme zorlukları görülür. Miksödemik tipte mental işlevler daha iyidir, sağırlık ve dilsizlik yoktur. Tembellik, isteksizlik, kilo almaya meyil ve öğrenme güçlüğü görülür.

Aşırı alındığında ne olur?

Aşırı alımı zehirlenme etkisi gösterir. İyotlu tuz kullanımı ile zehirlenme oluşturacak düzeyde iyot alımı sözkonusu olmaz. Bazı kişilerde hipertroidizm görülebilir. Hipertroidizmli kişiler iyotsuz tuz kullanmalıdır.

Hamilelik sırasında fazla iyot alınırsa bebekte tiroit bezinin büyümesi, cücelik ve zeka geriliği görülebilir.

İyot hangi besinlerde bulunur?